5202 sayılı Kanunun 6’ncı maddesinde “Makamdan; gizlilik dereceli bilgi, belge, proje veya malzemeye nüfuzu gerektiren savunma sanayii konuları ile ilgisi olan her kişi için Kişi Güvenlik Belgesi ve projenin uygulanacağı tesis veya yer için de Tesis Güvenlik Belgesi alınması zorunludur. Bu belgeler temin edilmeden, ilgililere, gizlilik dereceli bilgi, belge, proje veya malzeme açıklanamaz ve verilemez; bunların bulunduğu yerlere ve tesislere girilemez; gizlilik dereceli bilgi ihtiva eden anlaşma, sözleşme veya alt sözleşme çalışmalarına ve uygulamalarına iştirak edilemez.” ifadesi mevcuttur.
Savunma Sanayii firmalarının, özellikle Savunma Sanayi Makamları tarafından yürütülen gizlilik dereceli projelerde yüklenici ya da alt yüklenici olarak yer alabilmesi için Tesisleri için TESİS GÜVENLİK BELGESİ, projede yer alacak çalışanları için KİŞİ GÜVENLİK BELGESİ alması kanunen zorunludur.
ARMESA Danışmanlık olarak ayrı bir konsantrasyon ve tecrube gerektiren TESİS ve KİŞİ GÜVENLİK BELGELENDİRME sürecinde Savunma Sanayi firmalarına danışmanlık hizmeti vermektedir. Tesisin fiziksel yapısına uygun olarak maliyet ve zaman faktörlerini göz önünde bulundurarak optimum güvenlik kurgusunu oluşturmaktayız.
Bilindiği gibi savunma projeleri hem ticari açıdan hem de milli güvenlik açısından gizlilik ihtiva eden projelerdir. Gizlilik içeren bu projelerin gizliliğinin nasıl muhafaza edileceği de 5202 sayılı Savunma Sanayii Güvenliği Kanunu ile belirlenmiştir.
İlgili Kanun’un 6’ncı maddesinde “Makamdan; gizlilik dereceli bilgi, belge, proje veya malzemeye nüfuzu gerektiren savunma sanayii konuları ile ilgisi olan her kişi için ‘Kişi Güvenlik Belgesi’ ve projenin uygulanacağı tesis veya yer için de ‘Tesis Güvenlik Belgesi’ alınması zorunludur.” hükmü yer almaktadır. Dolayısı ile gizlilik dereceli savunma sanayii projelerinde yer almak hem ana yüklenici hem de alt yüklenici firmalar projeleri yürüttüğü tesisleri için “TESİS GÜVENLİK BELGESİ” alması gerekmektedir.
Ayrıca, savunma sektöründeki Savunma Sanayi Başkanlığı’nın EYDEP sitemi, ASFAT ve diğer büyük savunma firmalarının onaylı tedarikçi denetimlerinde tedarikçi adayı firmalar için yapılan denetimlerde “TESİS GÜVENLİK BELGESİ” sahibi olması önemli bir kriter olarak yer almaktadır.
Tesis Güvenlik başvurularında danışanların en çok sorduğu sorulardan birisi: "Plaza veya Teknokentlerde özel güvenlik hizmeti bulunuyor. Plaza veya Teknokentlerde bulunan tesisimizde ayrıca Özel Güvenlik istihdam etmek zorunda mıyız?"
Plaza, Teknokent, İş Merkezi gibi birçok firmanın bulunduğu ve yerlerdeki savunma firmalarının TESİS GÜVENLİK BELGESİ başvuru sürecinde akıllarına gelen ilk sorulardan birisi budur. Sorunun cevabını en başta verelim. Bu tür yerlerdeki tesisler için TESİS GÜVENLİK BELGESİ alınabilmesi için tesise ait ÖZEL GÜVENLİK İSTİHDAMI ZORUNLUDUR.
Tesis Güvenlik Belgesi tesise özel alınan belgedir ve bu da "Söz konusu tesiste Savunma Sanayii kapsamında gizlilik dereceli projeler yürütülebilir ve bu projelere ilişkin gizlilik dereceli bilgiler muhafaza edilebilir" anlamına gelmektedir. Dolayısı ile Tesis Güvenlik Belgesine sahip tesislerdeki gizlilik dereceli bilgilerin korunabilmesi için kendi güvenlik teşkilatı bulunmalıdır.
Savunma Sanayii Güvenliğini düzenleyen 5202 sayılı Savunma Sanayii Güvenliği Kanunu gereğince, gizlilik dereceli projelerde yer alacak kişilerin KİŞİ GÜVENLİK BELGESİ, bu projelerde yer alacak firmaların tesislerinin ise TESİS GÜVENLİK BELGESİ alması gerekmektedir. Anlaşılacağı üzere bir süreç kişinin güvenliğini araştırırken diğer süreç ise tesisin güvenlik alt yapısına konsantre olmaktadır.
KİŞİ GÜVENLİK sürecinde belgelendirme talep edilen her kişi için devletimizin farklı güvenlik birimleri tarafından “Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması” yapılmaktadır. TESİS GÜVENLİK sürecinde ise belgelendirme talep edilen tesiste fiziki, bilgi sistem, evrak ve doküman güvenliği başta olmak üzere bilginin muhafaza edilebilme seviyesi Milli Savunma Bakanlığı tarafından değerlendirilmektedir.
Her ne kadar iki farklı süreçler olsa da KİŞİ GÜVENLİK ve TESİS GÜVENLİK belgelendirme süreçleri eş zamanlı olarak yürütülmektedir. İki belgelendirme başvurusu aynı anda yapılmakta ve KİŞİ GÜVENLİK BELGELENDİRME süreci tamamlandıktan sonra TESİS GÜVENLİK denetim süreci başlayabilmektedir.
KİŞİ GÜVENLİK BELGESİ, bir firmada yürütülen gizlilik dereceli projelerde yer alacak ve gizlilik dereceli bilgilere nüfuz edecek çalışanlar için alınmaktadır. Bu belgeyi alan kişi gizlilik dereceli bilgiye nüfuz edecek kişinin yeterli güvenlik düzeyinde olduğunu gösterir.
Tesis güvenlik belgesi alacak firmalarda aşağıda belirtilen çalışanlar için KİŞİ GÜVENLİK BELGESİ alınması zorunludur.
Başlangıçta zorunlu olan çalışanlar için KİŞİ GÜVENLİK BELGESİ alındıktan sonra ihtiyaç herhangi bir zamana bağlı kalmaksızın başka çalışanlar için de başvuru yapılabilir. KİŞİ GÜVENLİK BELGESİ geçerlilik süresi 5 yıldır.
TESİS GÜVENLİK belgelendirme sürecinin tamamlanabilmesi için bazı şartların tamamlanması gerekmektedir.
Öncelikli olarak tesisin bulunduğu il valiliğinden “Özel Güvenlik İzni” alması gerekmektedir. Tesis güvenlik başvurusu için şartlardan biri bu iznin alınmasıdır ve yaklaşık 1 ay sürmektedir.
Başvuru yapıldıktan sonraki önemli süreç ise KİŞİ GÜVENLİK BELGESİ talebinde bulunulan çalışanların “Arşiv Araştırması ve Güvenlik Soruşturma”larının sonuçlanmasıdır. Özellikle KİŞİ GÜVENLİK BELGESİ alınması şartı olan çalışanlar için bu sürecin tamamlanması gerekmektedir. Bu süreç kişilerin geçmişteki adli durumlarına bağlı olarak yaklaşık 4 ay sürmektedir. Firmalar bu süreci, tesis güvenlik denetimi için altyapı, sistem ve dokümantasyon hazırlıkları yapmaları durumunda zamandan tasarruf edebileceklerdir.
Kişi Güvenlik Belgeleri sonuçlandıktan sonra ise Millî Savunma Bakanlığı’ndan denetim tarihi alınması ve denetimin yapılması son aşamadır. Firma, tesiste gerekli hazırlıkları yapması durumunda MSB’nin denetim takvimine bağlı olarak 1 ay içerisinde denetim gerçekleştirilebilmektedir. Majör kusurlar bulunmaması durumunda yaklaşık 15 gün içerisinde TESİS GÜVENLİK BELGESİ alınabilmektedir.
Bu süreler hesaplandığında bir firmanın belgelendirme işlemlerine başladığı tarihten itibaren TESİS GÜVENLİK BELGELENDİRME süreci minimum 5-6 ayda tamamlanır.
TESİS GÜVENLİK BELGESİ talep eden firmalar başvuru aşamasında hem MİLLİ hem de NATO TESİS GÜVENLİK BELGESİ başvurusunda bulunabilir. Bu iki belgelendirme süreci birlikte yürümektedir. NATO adına denetim MİLLİ SAVUNMA BAKANLIĞI tarafından yapılmaktadır. Hem MİLLİ hem de NATO TESİS GÜVENLİK BELGESİ için MSB tarafından tek bir denetim yapılmaktadır.
Denetimin başarılı geçmesi sonrasında belgelendirmeye hak kazanan firmalar MSB tarafından Dış İşleri Bakanlığı’na bildirilir ve Dış İşleri Bakanlığınca tanzim edilen NATO TESİS GÜVENLİK BELGESİ firmaya gönderilir.
Tesis güvenlik belgesine sahip tesislerde gizlilik dereceli bilgilerin üretildiği, muhafaza edildiği ve bu çerçevede özel güvenlik tedbirlerinin alınması gereken bazı bölümler bulunmaktadır. Bunlar kontrollü oda ve kontrollü bölgelerdir.
Kontrollü oda, Tesiste, gizlilik dereceli bilgi, belge ve malzemenin konulduğu dolap, dosya, kaset, teyp, disket, CD ve benzerlerinin korunması için; tavan, taban, kapı ve duvarları takviye edilmiş, giriş-çıkışı kontrol altına alınmış, içerideki bilgi, belge ve malzemeye dışarıdan nüfuz edilmesini engelleyecek şekilde önlem alınmış, bilmesi gereken kişilerden başkasının girişine izin verilmeyen, biri şifreli olmak üzere en az iki kilitli kapısı olan ve uygun alarm/ikaz sistemleri ile donatılmış bir odadır.
Kontrollü bölge, Tesis içerisinde, gizlilik dereceli bilgi, belge ve malzemenin muhafaza edildiği veya gizlilik dereceli proje çalışmalarının yürütüldüğü ve yetkisiz kişilerin nüfuz etmesini engelleyecek şekilde fiziki önlemlerle giriş-çıkışı kontrol altına alınan bölgelerdir.
Kontrollü bölgeler çalışma alanlarını kapsayan bir bölümdür. Kontrollü oda ise içerisinde sadece çelik dolapların olduğu ve sadece gizlilik dereceli doküman ve malzemelerin muhafaza edildiği odadır. İki bölüm içinde farklı düzeyde alınması gereken fiziki güvenlik tedbirleri bulunmaktadır. Tesislerin inşa aşamasında bu bölümler önceden belirlenmeli ve alt yapısı gereklilikler doğrultusunda tesis edilmelidir.
Tesis Güvenlik Belgesi alma niyetinde olan firmalardaki yetkililerin akıllarına gelen soruların en başında “tesisimizin fiziki şartları Tesis Güvenlik Belgesi almak için yeterli midir?” sorusu olmaktadır. Müstakil binalardan, kattaki ofislere, birden çok firmanın ortak olarak kullandığı tesislerden teknokentlerde faaliyet gösteren firmalara kadar farklı alansal büyüklükteki tesisler için bu soru sorulmaktadır.
Öncelikle şunu bilmek gerekir ki, her tesisin kendi fiziki durumuna göre sağlaması gereken fiziki şartlar olacaktır. Dolayısı ile bunun tek bir formülü bulunmamakta olup tesise özgü bir plan oluşturulmalıdır.
Örneğin müstakil bir tesis için dış çevre duvarı olması gerekirken, bir binanın giriş katında bulunan ofisin cam ve kapılarında demir parmaklıklar olması gerekir.
Tesislerde Tesis Güvenlik şartlarını sağlayabilmek için “Tesisin fiziki altyapısı, sabotaj, fiziki sızma vb. eylemlerde dahil olmak üzere yetkisiz kişilerin eline geçmemesi” ana fikri ile kurgu oluşturulmalıdır.
Bununla birlikte Tesis Güvenlik ile ilgili süreçlerin ilgili mevzuata göre yürütülebilmesi için aşağıdaki gereklilikleri sağlayan bir tesis olmalıdır.
- Gizlilik dereceli bilgilerin muhafaza edildiği Kontrollü Oda bulunmalıdır.Bu gereklilikler doğrultusunda, güvenlik Koordinatörü ve çalıştığınız danışman tarafından tesisin fiziki durumuna göre güvenlik kurgusu oluşturulmalı ve iş planı / projesi oluşturarak yapılandırılmalıdır.
